“არსებობს რაღაც უცნაური ექსტრემალური ასტროფიზიკური ფენომენი, რომელმაც შეიძლება სერიოზულ საფრთხე შეუქმნას კაცობრიობას.” – აღიარა ავსტრალიელმა მეცნიერმა ბენჯამინ პოუპმა ქვინსლენდის უნივერსიტეტიდან ინტერვიუში, მისი და მისი კოლეგების მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგებზე საუბრისას.
ასტროფიზიკოსებმა შეისწავლეს უძველესი ხეების მონაკვეთები, ეძებდნენ ნახშირბადის მაღალი შემცველობის 14 კვალს მათ წლიურ რგოლებში. ხეში ამ რადიოაქტიური იზოტოპის გამოჩენა მიუთითებს მასზე ძლიერ ენერგეტიკულ ეფექტზე.
ავსტრალიელი მეცნიერები გაოცებული იყვნენ ნაგოიას უნივერსიტეტის
პროფესორ ფუსი მიაკეს სენსაციური გამოკვლევით . ევროპაში მზარდი კედარის მონაკვეთებზე იაპონელებმა აღმოაჩინეს ნახშირბადის 20-ჯერადი მატება. წლიური რგოლების მიხედვით მათ დაადგინეს, რომ კონცენტრაციის ასეთი მკვეთრი ნახტომი მოხდა 775 წელს, ადრეულ შუა საუკუნეებში.
ნახშირბად-14 წარმოიქმნება ჰაერიდან აზოტის დაბომბვისას მაღალი ენერგიის ნეიტრონებით. ისინი წარმოიქმნება ბირთვული რეაქტორების მუშაობის დროს, ბირთვული აფეთქებების დროს. ან ძლიერი კოსმოსური გამა გამოსხივების ატმოსფეროზე ზემოქმედების შედეგად.
რა თქმა უნდა, გამოირიცხა ბირთვული რეაქტორები და ატომური ბომბები. ეს კოსმოსიდან იყო, ეჭვი გჩნდა უპირველეს ყოვლისა მზეზე, მაგრამ მიაკიმ ვერ გაბედა მისი დადანაშაულება. მან ჩათვალა, რომ მნათობს ძნელად ექნებოდა ძალა გამოემუშავებინა ასეთი სპეციფიური სიმძლავრის – ამაზრზენი კატაკლიზმის წყარო, რომელმაც სამეცნიერო სამყაროში მიიღო სახელი “მიაკის მოვლენა.
”თანამედროვე ცოდნა არ გვაძლევს საშუალებას დავადგინოთ მომხდარის მიზეზი. მხოლოდ იმის თქმა შეგვიძლია, რომ დედამიწის ახლოს სივრცე დაექვემდებარა წარმოუდგენლად მძლავრ ენერგეტიკულ ზემოქმედებას ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 775 წელს.” – აღიარა პროფესორმა.
თუმცა სამეცნიერო სამყარო თანდათან დაუბრუნდა „მზის ჰიპოთეზას“. ჯერ ფინეთის ოულუს უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადასტურეს ფენომენის არსებობა – მათ აღმოაჩინეს მისი კვალი არა მხოლოდ ძველ ევროპულ კედარებში, არამედ მუხებშიც. შემდეგ მათ ინგლისურ ქრონიკებში აღმოაჩინეს მინიშნებები “ცაში მანათობელი გველების შესახებ”. მათ გადაწყვიტეს, რომ ეს იყო, სავარაუდოდ, ანომალიური ჩრდილოეთის ნათების ციმციმები, რომელიც შეეძლო გამოეწვია მზეზე მძლავრ აფეთქებას. ამან შესაძლებელი გახადა ვივარაუდოთ, რომ ხეში გაზრდილი იზოტოპი წარმოიქმნება მზის რადიაციის ნაკადით.
ინელ ასტროფიზიკოსებს მხარი დაუჭირა ამერიკელმა ფიზიკოსმა ადრიან მელოტმა კანზასის უნივერსიტეტიდან. მან განმარტა, თუ რატომ არ დაადანაშაულა ფუსა მიაკიმ ჩვენი მნათობი. როდესაც იაპონელებმა შეაფასეს გამავალი მზის რადიაციის საჭირო სიმძლავრე, მათ სჯეროდათ, რომ იგი ვრცელდება ყველა მიმართულებით, როგორც მზის სხივი. სურათი მართლაც არარეალური აღმოჩნდა – მზის ენერგია აშკარად არ იყო საკმარისი.
ედრიანმა ჩათვალა, რომ გამა პულსი მიმართული იყო, გასროლის მსგავსად. ამან შესაძლებელი გახადა მისთვის ენერგიის მთლიანი ხარჯების არაერთგზის შემცირება. ამერიკელის გათვლებით, აღმოჩნდა, რომ 775-ის აფეთქება 100-ჯერ უფრო ძლიერი იყო, ვიდრე მე-20 და 21-ე საუკუნეებში დაფიქსირებული აფეთქებები. ეს იყო სუპერაფეთქება, როგორც ეძახდნენ ისეთ კატაკლიზმებს, რომლებიც, საბედნიეროდ, ჯერ არ განმეორებულა ასეთი ძალით.
ელექტროენერგიის და ელექტრონიკის ეპოქაში, სუპერ აფეთქება საშიშია დედამიწის ელექტრომაგნიტურ ველში გამოწვეული ძლიერი პირდაპირი დენის გამო. დენი ფაქტიურად დაწვავს ელექტრო ქსელებს. პირველ რიგში სატრანსფორმატორო ქვესადგურებს. პლანეტა ჩაძირული იქნება სიბნელეში. ეს იქნება სამყაროს დასასრული. ბატარეები და აკუმულატორები ვერ გვიშველის, ყველა მოწყობილობა, კომპიუტერი და გაჯეტებიც დაიწვება. თანამგზავრები ჩამოცვივდება. ეს იქნება ქვის ხანა.
პოუპმა და მისმა კოლეგებმა, რომლებიც განაგრძობდნენ მორების მოჭრას, აღმოაჩინეს კიდევ ექვსი “მიაკის მოვლენის” კვალი, რომელიც მოხდა ბოლო რამდენიმე ათასი წლის განმავლობაში.
მეცნიერებმა უფრო ახლოს დააკვირდნენ წლიურ რგოლებს, შეადარეს ისინი მზის აქტივობის ციკლებს და აღმოაჩინა უცნაური რამ.
ჯერ ერთი, რამდენიმე აფეთქება მოხდა ისეთ დროს, როდესაც მზე თავისი აქტივობის მინიმუმზე იყო.
მეორეც, ზოგიერთი „აფეთქება“ თითქოს არაბუნებრივად დიდხანს გაგრძელდა – ერთ წელზე მეტი.
დასკვნა: „მიაკის მოვლენების“ წყარო მზე არ არის. ან მნათობმა მოაწყო მასიური დაბომბვა, ან, როგორც ახლა ამბობენ, ის ობიექტი საიდანღაც მოფრინდა.
არსებული მონაცემებით ვარაუდობენ, რომ კატაკლიზმი შეიძლება განმეორდეს მომდევნო 10 წლის განმავლობაში, ერთი პროცენტის ალბათობით, გვაშინებს პოუპი თავისი უნივერსიტეტის პრესრელიზში.
მზეზე შეიძლება მაღალი სიმძლავრი აფეთქება მოხდეს, “კარინგტონის მოვლენის” მსგავსი, რომელიც 5-ჯერ სუსტი იყო ვიდრე “მიაკის მოვლენა”.
„კარინგტონის მოვლენა“ ახლა რომ მომხდარიყო, მთელ მსოფლიოში დაწვავდა ელექტროქსელებს. კატაკლიზმი მოხდა 1859 წლის შემოდგომაზე, როდესაც ცივილიზაცია ჯერ კიდევ ცუდად იყო ელექტრიფიცირებული. ახალგაზრდა ინგლისელმა ასტრონომმა რიჩარდ კარინგტონმა ვარსკვლავზე უჩვეულოდ დიდი ლაქები შენიშნა, რომლებიც დამაბრმავებელი ციმციმით ანათებდნენ. 17 საათის შემდეგ, პლანეტის ბევრ რეგიონში ღამე დღედ გადაიქცა. ჩრდილოეთის ნათების მწვანე და ჟოლოსფერი ციმციმებისგან დღესავით განათდა. ტელეგრაფი გაქრა. მანქანებიდან ნაპერწკლები ცვიოდა და ქაღალდს ცეცხლს უკიდებდა.
ნასა დ ამერიკის მეცნიერებათა აკადემია რეგულარულად აქვეყნებენ შემაშფოთებელ ანგარიშებს, ჩვენს დროში თუ მოხდება „კარინგტონის მოვლენის“, მსგავსი მზის აფეთქება, მთლიანად განადგურდება მსოფლიო ინფრასტრუქტურა. მის აღდგენას მინიმუმ 10 წელი და ტრილიონობით დოლარი დასჭირდება.
“მიაკის მოვლენების” შესახებ საინტერესო ვერსიები აქვთ უფოლოგებს. ერთ-ერთი მათგანის მიხედვით, დედამიწა შემთხვევით მოხდა ვარსკვლავურ ომებში. ჩვენ აღმოვჩნდით ცეცხლის პირველ ხაზზე, რომელსაც უცხოპლანეტელი მეომარი ცივილიზაციების ხომალდები ატარებდნენ. ისინი ერთმანეთს გამა-ლაზერებიდან ესროდნ
კიდევ ერთი – უფრო მშვიდობიანი – ჰიპოთეზა ეფუძნება ამერიკელი ასტრონომის ჰარისის კვლევას. მისი აზრით, გამა-სხივების აფეთქებები, როგორც გრძელი, ასევე მოკლე, ანტიმატერიით მომუშავე ვარსკვლავური ხომალდების მოძრაობის შედეგია.
ჰარისმა, სავარაუდოდ, სამყაროში გამა-სხივების აფეთქებების სერიაც კი მოიკვლია. ბევრი ობიექტი იმყოფებოდა იმავე ხაზზე. თითქოს ვიზუალურად წარმოიდგინა უცხოპლანეტელთა ხომალდების მოძრაობის ტრაექტორია. მეცნიერმა დაითვალა 134 ასეთი ტრაექტორია – მისი თქმით, სამყაროში მოძრაობა ძალიან ცოცხალია.
